عفونت معده یکی از شایعترین مشکلات گوارشی در سراسر جهان است که میتواند به دلیل باکتریها، ویروسها و حتی قارچها ایجاد شود. در این میان، باکتری هلیکوباکتر پایلوری (H. pylori) به عنوان یکی از مهمترین عوامل ایجاد عفونتهای معده شناخته میشود. درمانهای معمول شامل مصرف آنتیبیوتیکها، مهارکنندههای پمپ پروتون (PPIs) و تغییر رژیم غذایی هستند. اما اخیراً پروبیوتیکها بهعنوان یک روش مکمل برای درمان و پیشگیری از عفونتهای معده مورد توجه قرار گرفتهاند. این مقاله به بررسی پروبیوتیکها، کپسولهای پروبیوتیک و تأثیر آنها بر عفونت معده میپردازد.
پروبیوتیک چیست؟
فهرست مطالب
پروبیوتیکها میکروارگانیسمهای زندهای هستند که در صورت مصرف کافی، تأثیرات مثبتی بر سلامت میزبان دارند. این میکروبهای مفید معمولاً شامل باکتریهای لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم و همچنین برخی از گونههای مخمر مانند ساکارومایسس بولاردی هستند. این میکروارگانیسمها به تعادل میکروبی دستگاه گوارش کمک کرده و مانع از رشد عوامل بیماریزا میشوند.
چرا تعادل میکروبی دستگاه گوارش مهم است؟
تعادل میکروبی روده، که به عنوان فلور میکروبی نیز شناخته میشود، تأثیر زیادی بر سلامت عمومی بدن دارد. روده حاوی میلیاردها باکتری مفید و مضر است که باید در تعادل باشند. اگر این تعادل به هم بخورد، مشکلات گوارشی، التهاب معده و حتی بیماریهای خودایمنی ممکن است رخ دهند.
پیشنهاد: پروبیوتیک برای گوارش
عفونت معده و عوامل ایجاد آن
۱. باکتریهای بیماریزا
مهمترین عامل عفونتهای معده، باکتری هلیکوباکتر پایلوری است که در بیش از ۵۰ درصد از جمعیت جهان یافت میشود. طبق آمار تقریباً دو سوم جمعیت جهان در مقطعی از زندگی به این باکتری آلوده شدهاند. این باکتری با نفوذ به لایه محافظ معده، محیط اسیدی را تحمل کرده و باعث التهاب و زخمهای معدهای میشود.
۲. ویروسها و قارچها
علاوه بر باکتریها، برخی ویروسها مانند نوروویروس و روتاویروس میتوانند باعث التهاب و عفونت معده شوند. همچنین، برخی قارچها نیز میتوانند در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مشکلات گوارشی ایجاد کنند.
۳. عوامل تغذیهای و محیطی
مصرف غذاهای آلوده، آب غیر بهداشتی، استرس و مصرف بیش از حد داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) نیز میتوانند به ایجاد عفونت معده کمک کنند.
نقش پروبیوتیک در درمان عفونت معده
۱. کاهش رشد هلیکوباکتر پایلوری
مطالعات نشان دادهاند که سویههای پروبیوتیکی، مانند لاکتوباسیلوس رامنوسوس GG و بیفیدوباکتریوم بیفیدوم، میتوانند به کاهش رشد و فعالیت باکتری H. pylori کمک کنند. این امر باعث کاهش التهاب معده و بهبود علائم عفونت میشود.
۲. تنظیم عملکرد سیستم ایمنی
پروبیوتیکها از طریق تحریک سیستم ایمنی ذاتی و تطبیقی، به تعدیل پاسخ ایمنی در برابر عوامل بیماریزا کمک میکنند. این موضوع میتواند خطر بروز مجدد عفونتهای معده را کاهش دهد.
۳. افزایش تولید ترکیبات ضد میکروبی
برخی از پروبیوتیکها، مانند ساکارومایسس بولاردی، ترکیباتی مانند باکتریوسینها و اسیدهای آلی تولید میکنند که میتوانند باکتریهای مضر را مهار کنند.
کپسولهای پروبیوتیک برای عفونت معده:
۱. ویژگیهای یک کپسول پروبیوتیک مناسب
یک کپسول پروبیوتیک مؤثر باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
- شامل سویههای پروبیوتیکی با اثرات تأیید شده علمی باشد.
- مقاومت بالایی در برابر اسید معده داشته باشد.
- توانایی کلونیزاسیون و استقرار در روده را داشته باشد.
- فاقد ترکیبات حساسیت زا مانند گلوتن باشد.
۲. نحوه مصرف کپسول پروبیوتیک
- دوز مصرفی: معمولاً توصیه میشود روزانه یک تا دو کپسول مصرف شود.
- زمان مصرف: بهترین زمان برای مصرف کپسولهای پروبیوتیک، یک تا دو ساعت قبل از صرف غذا است تا با سرعت بیشتری به روده برسند و اثرگذاری داشته باشند.
- مدت زمان مصرف: دوره درمان با پروبیوتیکها معمولاً 8 تا 12 هفته توصیه میشود.
آخرین پژوهشهای علمی درباره پروبیوتیک و عفونت معده:
پژوهشی در سال ۲۰۲۱ در Journal of Clinical Gastroenterology نشان داد که ساکارومایسس بولاردی میتواند شدت علائم عفونتهای معده را تا ۴۰ درصد کاهش دهد.
مطالعهای در سال ۲۰۲۲ که در مجله World Journal of Gastroenterology منتشر شد، نشان داد که مصرف لاکتوباسیلوس رامنوسوس همراه با درمان آنتیبیوتیکی، میزان ریشهکنی هلیکوباکتر پیلوری را تا ۱۵ درصد افزایش میدهد.
مطالعات دیگری نشان دادهاند که مصرف روزانه ترکیبات پروبیوتیکی میتواند ریسک بروز عفونتهای مجدد معده را تا ۵۰ درصد کاهش دهد.
محصول پروبیوتیکی تک ژن زیست برای عفونت معده
ساشه بایو دایجست
بایودایجست حاوی مخمر ساکارومایسس بولاردی است که به بهبود هضم و کاهش رشد و عود هلیکوباکتر پیلوری کمک میکند. این محصول را میتوانید در آب، آب میوه، ماست یا هر ماه غیر داغ حل کرده و حداکثر ظرف 10 دقیقه مصرف نمایید. بهترین زمان مصرف، یک ساعت قبل از صرف وعده غذایی است. این مکمل تداخلی با مصرف رژیم آنتیبیوتیکی برای زخم معده ندارد و میتوان همزمان استفاده شده و حتی بعد از پایان رژیم درمانی آنتیبیوتیک نیز ادامه یابد.
جمعبندی
پروبیوتیکها یکی از روشهای مکمل برای درمان و پیشگیری از عفونتهای معده هستند. مصرف منظم مکملهای پروبیوتیک میتواند به کاهش علائم ناشی از هلیکوباکتر پیلوری، تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کند. محصولات تک ژن زیست از جمله بایودایجست، بایوفلورا و بایوآیبیاس گزینههای مؤثری برای حمایت از سلامت گوارشی هستند.
سوالات متداول
۱. آیا مصرف پروبیوتیکها میتواند جایگزین درمان آنتیبیوتیکی شود؟
خیر، پروبیوتیکها به عنوان یک روش مکمل در کنار آنتیبیوتیکها استفاده میشوند و نباید جایگزین درمانهای دارویی شوند.
۲. پروبیوتیکها چه مدت طول میکشد تا تأثیر خود را نشان دهند؟
معمولاً بین 8 تا 12 هفته طول میکشد تا اثرات مثبت پروبیوتیکها بر عفونت معده مشاهده شود.
۳. آیا پروبیوتیکها برای همه افراد مناسب هستند؟
بله، اما افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا تحت درمانهای خاصی هستند باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.
۴. آیا مصرف پروبیوتیکها عوارض جانبی دارد؟
پروبیوتیکها بهطور کلی ایمن هستند، اما ممکن است در برخی افراد در کوتاه مدت باعث نفخ یا تغییرات موقت در عملکرد گوارشی شوند که با ادامه مصرف رفع خواهد شد.
۵. بهترین زمان برای مصرف کپسولهای پروبیوتیک چه زمانی است؟
بهترین زمان برای مصرف پروبیوتیکها معمولاً یک تا دو ساعت قبل از صرف غذا میباشد تا با سرعت بیشتری به روده برسند و اثرگذاری داشته باشند.
تهران، میدان ونک، چهار راه جهان کودک، خیابان شهیدی، کوچه سپر، پلاک ۱
