مکمل های دارویی پروبیوتیک چه کاربردی دارند و نحوه مصرف آنها چگونه است؟

یکی از محبوب‌ترین انواع محصولات پروبیوتیک، مکمل‌های دارویی پروبیوتیک هستند. این مکمل‌های پروبیوتیکی با تامین مقدار زیادی از میکروب‌های مفید، در ارتقای سلامت فرد و کمک به بهبود علائم برخی اختلالات و بیماری‌ها موثر هستند. اما داروهای پروبیوتیک (مکمل‌های دارویی) چه هستند و چگونه باید آن‌ها را مصرف کرد؟ آیا این داروها عوارض دارند؟ مصرف آن‌ها باید با تجویز پزشک باشد؟

اگر این سوالات ذهن شما را درگیر کرده است، با تک ژن همراه باشید تا این مکمل‌های دارویی مفید و موثر را بهتر بشناسید. همچنین با موارد مصرف آن‌ها و ویژگی‌های‌شان آشنا شوید.

داروی پروبیوتیک چیست؟

داروهای پروبیوتیک شامل انواعی از میکروارگانیسم‌های زنده و مفید هستند که توسط FDA به عنوان میکروب‌های مفید و ایمن، تحت عنوان GRAS یا Generally Recognized as Safe تایید شده‌اند و با ورود به بدن، به تقویت فلور میکروبی طبیعی ما کمک می‌کنند. این داروها معمولاً شامل باکتری‌های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم و برخی مخمرها هستند که در دستگاه گوارش و دیگر ارگان‌های بدن فعالیت می‌کنند. مخزن اصلی میکروب‌های بدن، “روده” در نظر گرفته می‌شود چراکه جمعیت زیادی بالغ بر 10¹³ -10¹⁴ میکروب در آن فعالیت می‌کنند. پروبیوتیک‌ها با ایجاد تعادل میکروبی روده و بدن، به بهبود هضم غذا، جذب مواد مغذی، تنظیم سیستم ایمنی و تنظیم سیستم متابولیسم بدن کمک می‌کنند.

پیشنهاد: پروبیوتیک چیست را مطالعه کنید.

اهمیت داروهای پروبیوتیک در چیست؟

برای اینکه اهمیت پروبیوتیک‌ها روشن شود، ابتدا باید درباره نقش میکروب‌های مفید در بدن‌مان بیشتر بدانیم. تقریبا در تمام نقاط بدن ما میکروب‌ها به صورت هم زیست وجود دارند و به تنظیم عملکرد سیستم بدنی ما کمک می‌کنند. عوامل متعددی در شکل‌گیری این جمعیت میکروبی در بدن موثر هستند. فلور میکروبیِ مادر هنگام بارداری، نحوه به دنیا آمدن نوزاد (طبیعی یا سزارین) ، محیطی که کودک در آن رشد می‌کند، سبک تغذیه‌ای کودک (شیر مادر یا شیر خشک)، داروهای مصرفی اعم از آنتی بیوتیک‌ها و موارد دیگر همگی می‌توانند تا سه سالگی، در شکل‌گیری الگوی میکروبی بدن کودک موثر باشند.

به علاوه در طول رشد تا بزرگسالی و پایان عمر هر فرد، این الگوی میکروبی دستخوش تغییرات می‌شود و عموما از تعداد  میکروب‌های مفید کاسته شده و در صورت پیش‌روی با سبک زندگی ناسالم، تعادل میکروفلور بدن از دست می‌رود. لذا مصرف محصولات و مکمل‌های پروبیوتیکی می‌تواند به بازگرداندن میکروب‌های مفید به بدن کمک کرده و از تعداد میکروب‌های مضر بکاهد.

روده بعنوان مخزن اصلی میکروب‌های بدن، اولین ارگان تحت تاثیر فلور میکروبی خواهد بود و تعادل میکروبی روده در درجه اول بر عملکرد دستگاه گوارش و فرآیند هضم تاثیر می‌گذارد. نکته جالب این است که امروزه می‌دانیم روده در تعامل با سیستم عصبی، سیستم ایمنی و هورمونی، به ارگان‌های دیگر بدن مثل مغز، قلب، کبد، ماهیچه‌ها، بافت پوست، سیستم متابولیسم بدن و دیگر بخش‌ها نیز مرتبط است. بنابراین فلور میکروبی روده در سلامت عمومی ما نقش مهمی ایفا می‌کند و حفظ تعادل آن و بازگرداندن میکروب‌های مفید به آن، ضامن عملکرد صحیح تمامی ارگان‌های بدن انسان خواهد بود. یکی از راه‌های رسیدن به این هدف استفاده از محصولات و مکمل‌های پروبیوتیکی است.

نحوه تاثیر داروهای پروبیوتیک

مکمل‌های دارویی پروبیوتیک که مقدار مشخص و بیشتری از میکروب‌های مفید را در اختیار مصرف کننده قرار می‌دهد، می‌توانند توسط پزشک تجویز شده یا بعنوان یک مکمل طبیعی و بی‌عارضه با صلاحدید افراد مصرف شوند. اما اگر کاندید مصرف کودک بوده یا فرد بزرگسالی باشد که بیماری زمینه‌ای دارد، حتما قبل از استفاده بایستی از پزشک خود یا دکتر داروساز داروخانه مشاوره بگیرید. مشاوران علمی تک ژن نیز برای پاسخ به سوالات شما آماده خدمت‌گزاری هستند.

انواع داروهای پروبیوتیک کدامند؟

داروهای پروبیوتیک عموما حاوی باکتری‌ها و قارچ‌های مفید برای بدن هستند و دوز مصرفی این میکروارگانیسم‌ها کاملا مشخص است. مکمل‌های دارویی پروبیوتیک با تامین مقدار بیشتری از میکروب‌های مفید، اثرگذاری سریع‌تری نسبت به لبنیات یا محصولات غذایی پروبیوتیک خواهند داشت. بسته به گره هدف و  دوز پروبیوتیک مورد استفاده، این مکمل‌ها در اشکال گوناگون تولید می‌شوند. انواع این مکمل‌های پروبیوتیکی به شرح زیر است:  

۱. کپسول پروبیوتیک

کپسول‌های پروبیوتیک یکی از رایج‌ترین اشکال دارویی پروبیوتیک‌ها هستند. این کپسول‌ها حاوی میکروارگانیسم‌های زنده در دوزهای مشخص می‌باشند که به راحتی از سنین 4 سال به بالا قابلیت مصرف دارند. کپسول حاوی پروبیوتیک از معده گذر می‌کند و در ابتدای روده پوشش کپسول از بین می‌رود و پروبیوتیک‌ها بدون آسیب از اسید معده و آنزیم‌های گوارشی، به طور زنده به روده می‌رسند؛ در آنجا کلونیزه شده و فعالیت سودمند خود را ادامه می‌دهند. این کپسول‌ها دوزهای مختلفی دارند و برای بهبود علائم بسیاری از اختلالات، خصوصا اختلالات گوارشی تجویز می‌شوند.

۲. قطره پروبیوتیک

قطره‌های پروبیوتیک عمدتاً برای نوزادان و کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این قطره‌ها با دوزهای کمتر پروبیوتیک‌ها و عمدتا با یک تا دو سویه از میکروب‌های مفید و معمولا با هدف بهبود سلامت گوارش آن‌ها طراحی و تولید شده‌اند. همچنین، این فرم از پروبیوتیک‌ها برای افرادی که مشکل بلع دارند یا نمی‌توانند از کپسول استفاده کنند، مناسب است. محتویات این قطره‌ها به تنهایی یا در مخلوط با هر نوشیدنی غیر داغ قابل مصرف است.

یکی از مهمترین مصارف قطره‌های پروبیوتیک در کمک به درمان کولیک نوزادان و مشکلات گوارشی کودکان مانند اسهال و یبوست و ریفلاکس طراحی شده است. به علاوه مصرف آنتی‌بیوتیک در نوزادان و کودکان باعث عدم تعادل فلور میکروبی آن‌ها خواهد شد که مصرف پروبیوتیک به بازگردانی این تعادل کمک شایانی خواهد کرد. بهتر است تجویز پروبیوتیک برای نوزادان و کودکان با مشورت پزشک صورت گیرد.

۳. پروبیوتیک و مولتی ویتامین

گاهی پروبیوتیک‌ها با مولتی ویتامین‌ها و مواد معدنی ترکیب می‌شوند که این نوع از مکمل‌ها برای کسانی که مشکلات تغذیه‌ای دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته و در معرض انواع عفونت‌ها قرار دارند، مفید خواهد بود. تامین نیاز روزانه به ویتامین‌ها و مواد معدنی در کنار پروبیوتیک‌ها سیستم ایمنی را تنظیم کرده و دفاع بدن در برابر عوامل بیماری‌زا و مقابله با انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها را تقویت می‌کند. رفع خستگی‌های مزمن در بزرگسالان، تامین نیاز روزانه به مواد مغذی در کودکان در حال رشد، بانوان و افراد سالمند از دیگر کاربردهای این دسته از مکمل‌های پروبیوتیک است.

۴. پودر یا ساشه پروبیوتیک

گاهی مکمل‌های دارویی پروبیوتیک به شکل ساشه یا پودر در دسترس هستند. دوز بالا از پروبیوتیک‌ها یا ترکیب مواد دیگری همچون فیبرها با پروبیوتیک‌، یا گروه هدف کودکان یک تا 4 سال، فرمولاسیون پودری این مکمل‌ها را ایجاب می‌کند. این شکل از مکمل‌های پروبیوتیکی در هر مایع غیر داغی همچون آب، شیر، آب میوه یا ماست قابل حل بوده و بهتر است محلول آماده شده، ظرف حداکثر 15 دقیقه به مصرف برسد. برخی از این ساشه‌ها می‌توانند مستقیما در دهان ریخته شده و به این روش استفاده شوند. بنابراین قبل از مصرف، نحوه استفاده آن را در بروشور محصول مطالعه فرمایید.

موارد مصرف داروهای پروبیوتیک چیست؟

همانطور که پیش‌تر گفته شد پروبیوتیک‌ها به عنوان میکروارگانیسم‌های زنده‌ای که به بهبود سلامت کلی بدن کمک می‌کنند، برای پیشگیری از بروز بسیاری اختلالات و کمک به رفع و بهبود علائم بسیاری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین مسلما مکمل‌های پروبیوتیکی بعنوان یک کمک درمان طبیعی در حوزه سلامت عمومی، کاربردهای متعددی خواهد داشت. در ادامه به برخی از این موارد مختصرا اشاره خواهیم کرد.

۱.داروهای پروبیوتیک برای مشکلات گوارشی

پروبیوتیک‌ها به طور گسترده‌ای برای کمک به درمان مشکلات گوارشی زیر استفاده می‌شوند:

• نفخ و دردهای شکمی
• اسهال
• یبوست
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• زخم معده
• عدم تحمل لاکتوز
• سلیاک

این میکروارگانیسم‌ها با تقویت فلور طبیعی روده و ایجاد تعادل بین میکروب‌‌های فرصت طلب، غیر مفید و مفید، به کاهش علائم گوارشی مذکور و بهبود عملکرد دستگاه گوارش در افراد با سنین مختلف، کمک می‌کنند. مصرف منظم پروبیوتیک‌ها می‌تواند در پیشگیری از عود مشکلات گوارشی نیز موثر باشد. اگر بیماری زمینه‌ای دارید یا از داروهای خاصی استفاده می‌نمایید، قبل از مصرف پروبیوتیک با پزشک خود، دکتر داروساز داروخانه یا مشاوران علمی تک ژن مشورت نمایید.

پیشنهاد: پروبیوتیک برای گوارش

۲. داروهای پروبیوتیک برای HPV یا ویروس پاپیلومای انسانی

ویروس پاییلومای انسانی (HPV) انواع بسیاری دارد و می‌تواند همه افراد جامعه را فارغ از سن، جنسیت و تمایلات مختلف جنسی آلوده کند. انواع  پرخطر آن که توسط سیستم ایمنی کنترل نشود‌ و به مدت طولانی در بدن فعالیت کند، سرطان‌های وابسته به HPV را موجب می‌شوند. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به سرطان دهانه رحم، سرطان مقعد، سرطان گلو (اوروفارنکس) و سرطان اندام تناسلی اشاره کرد. باید توجه داشته باشیم که HPV درمان قطعی ندارد و درمان‌های کمکی‌ای که بتوانند کیفیت زندگی بیمار را بهبود دهند،

جنبه مثبتی برای بیمار و پزشک آن‌ها فراهم خواهد آورد. یکی از این کمک درمان‌ها استفاده از پروبیوتیک‌های واژینال برای بانوان مبتلا به HPV است. پژوهش‌ها نشان داده است مصرف سه ماهه و بعضا شش ماهه‌ی متناوبِ این مکمل‌های واژینال، توانسته باعث بهبود زخم‌های ناشی از این عفونت در مبتلایان گردد و تا حدی به پاکسازی و جلوگیری از پیشرفت عفونت کمک کند. همچنین لازم به ذکر است، استفاده مرتب از پروبیوتیک‌های واژینال و خوراکی در افراد سالم می‌تواند با غنی کردن میکروب‌های مفید واژن، به پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت‌ها، پیشرفت و مزمن شدن آن‌ها کمک کند.

۳. داروهای پروبیوتیک برای چربی خون

برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به کاهش سطح کلسترول و چربی‌های مضر (مثل تری‌گلیسیرید و کلسترول تام و LDL) کمک کند. این میکروارگانیسم‌های مفید با تاثیر بر متابولیسم چربی‌ها و کاهش جذب آن‌ها در روده، به کاهش چربی خون و کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی کمک می‌کنند.

مصرف مکمل‌های پروبیوتیک به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بالای چربی خون و مشکلات قلبی و عروقی قرار دارند (مانند بیماران دیابتی)، بسیار موثر بوده و در مطالعات متعدد تاثیرات مثبت آن‌ها تایید شده است. بنابراین استفاده طولانی مدت (حداقل سه ماهه) از این مکمل‌ها به عنوان یک کمک درمانِ بدون عارضه در کنار دارو‌های اصلی، به افراد مبتلا به کبد چرب و افراد با چربی خون بالا توصیه می‌شود.

۴. داروهای پروبیوتیک برای کولیک نوزاد

کولیک نوزادان یکی از مشکلات رایج در نوزادان تازه متولد شده است که می‌تواند با درد و گریه‌های طولانی‌مدت (بیش از سه ساعت در روز) و بی قراری آن‌ها نمایان شود. مصرف قطره‌های پروبیوتیک که حاوی میکروب‌های مفیدی مانند لاکتوباسیلوس هستند، می‌تواند به کاهش علائم کولیک و تسکین ناراحتی‌های گوارشی در نوزادان کمک کند.

این قطره‌ها با تقویت فلور روده‌ای نوزادان و بهبود هضم، می‌توانند مدت زمان گریه آن‌ها را کاهش دهد. پژوهش‌ها نشان داده است والدین نوزادان کولیکی به دلیل شب بیداری‌ها و نگرانی بابت مشکلات گوارشی کودکشان، دچار افسردگی شده و کیفیت زندگی آن‌ها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. نتایج مطالعات حاکی از کاهش مدت زمان گریه نوزادان و بهبود کیفیت زندگی والدین آن‌ها پس از مصرف قطره‌های پروبیوتیکی است. تنها باکتری مفیدی که طبق منابع علمی معتبر و به روز شده، برای بهبود علائم کولیک نوزادان مورد تایید قرار گرفته، لاکتوباسیلوس روتری است. بطوریکه مطالعات متعدد، موثر و ایمن بودن این باکتری مفید را برای نوزادان 20 روزه به بالا، ثابت کرده است.

توجه فرمایید که مصرف پروبیوتیک‌ها برای نوزادان نارس ممنوع بوده و استفاده از این مکمل‌ها برای کولیک نوزادی باید زیر نظر پزشک انجام شود.

۵. داروهای پروبیوتیک برای افسردگی

دستگاه گوارش و مغز از طریق میکروب‌های روده، سیستم عصبی و سیستم هورمونی با یکدیگر ارتباط دارند. این ارتباط به محور مغزی- روده‌ای (Gut-Brain Axis) معروف است. بنابراین عملکرد و سلامت هر دو ارگان مستقیما به یکدیگر وابسته است. بطوری که پژوهش‌ها نشان داده‌اند استفاده پروبیوتیک‌ها در افراد افسرده در کنار درمان اصلی، باعث بهبود بیشتر کیفیت زندگی این افراد در مقایسه با بیمارانی که فقط از داروی ضد افسردگی استفاده می‌کردند، شده است.

این میکروارگانیسم‌های مفید با ایجاد تعادل باکتری‌های روده، تنظیم عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهاب‌های بدن و تعدیل ترشح برخی هورمون‌ها مانند سروتونین، به بهبود خلق ‌و‌خوی افراد کمک می‌کنند. لذا قرارگیری پروبیوتیک‌ها در رژیم غذایی ما می‌تواند از طریق متعادل کردن فلور میکروبی روده، تا حدی به تعادل هورمونی بدن کمک کرده و موجب بهبود عملکرد ذهنی و ارتقای کیفیت زندگی ما شود.

۶.داروهای پروبیوتیک و عفونت تنفسی

مکمل‌های دارویی پروبیوتیک می‌توانند نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی و پیشگیری از ابتلا به انواع عفونت‌ها، از جمله عفونت‌های تنفسی ایفا کنند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تعادل در فلور میکروبی افراد، موجب تنظیم پاسخ‌های سیستم ایمنی در برابر میکروب‌های بیماری‌زا مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها‌ی تنفسی خواهد شد که این مهم تا حدی در پیشگیری از ابتلا و تا حد زیادی در کاهش شدتِ علائم و طول دوره بیماری نقش دارد. تنظیم پاسخ سیستم ایمنی به عفونت‌ها، یکی از مهمترین عوامل کمک کننده به بهبود شرایط بیمار است.

پژوهش‌های متعدد نقش فلور میکروبی روده در تنظیم سیستم ایمنی را اثبات کرده‌اند. بطوریکه فلور میکروبی نرمال از التهاب بیش از حد در بدن، خصوصا در مواقع بروز عفونت‌های تنفسی، جلوگیری می‌کند. به علاوه ارتباط فلور میکروبی روده و ریه‌های ما نیز از طریق محور روده‌ای-ریوی (Gut-Lung Axis) برقرار بوده و بر هم تاثیرگذار هستند.

لذا تعادل فلور نرمال روده به تنظیم سیستم ایمنی بدن و مقابله متعادل با عوامل عفونت‌زا کمک شایانی خواهد کرد. به عنوان مثال پژوهش‌های متعددی نشان داده است افرادی که همزمان با تزریق واکسن انفلوانزا و پس از آن، از مکمل‌های پروبیوتیکی استفاده کرده‌اند، ایمنی‌زایی بیشتری را از واکسن کسب کرده‌اند. بنابراین مصرف منظم پروبیوتیک‌ها و مواد مغذی به بدن ما کمک می‌کند تا مقابله قوی‌تر و متعادلی را در برابر انواع عفونت‌ها داشته باشیم.

۷. داروهای پروبیوتیک برای زنان

دستگاه تناسلی و ادراری بدن نیز فلور میکروبی مختص خود را دارد. لذا حفظ تعادل فلور میکروبی این نواحی، جهت پیشگیری از ابتلا به عفونت، اهمیت زیادی دارد. از طرفی تعادل فلور میکروبی واژن غیر از اثرگذاری بر سلامت جنسی، در سلامت باروری زنان نیز نقش بسزایی دارد. عوامل متعددی همچون مصرف آنتی بیوتیک‌ها، تغییرات هورمونی، سطح پایین بهداشت فردی و بهداشت روابط جنسی، یائسگی و بارداری، همگی از عوامل نامتعادل کننده فلور میکروبی واژن و مجاری ادراری هستند که لزوم مصرف مکمل‌های پروبیوتیکیِ مخصوص بانوان را توجیه می‌کند. پروبیوتیک‌ها در حوزه‌های مختلف برای سلامت زنان موثر واقع می‌شود:

پیشگیری و کمک به درمان انواع عفونت‌های واژن و مجاری ادراری

پیشگیری از عود عفونت‌های باکتریال و قارچی

کمک به بهبود آسیب‌های بافتی ناشی از عفونت HPV و کمک به پاکسازی آن

کمک به رفع علائم خشکی واژن در دوران یائسگی

کمک به بهبود علائم اندومتریوز

کمک به کاهش بروزعفونت‌های واژن و مجاری ادراری و بروز یبوست در دوران بارداری

کمک به کاهش احتمال سقط جنین و تولد زودهنگام

پیشنهاد: کپسول پروبیوتیک برای زنان

۸.داروهای پروبیوتیک و قند خون

مطالعات گسترده از تاثیر فلور میکروبی بدن بر متابولیسم قند و چربی بدن خبر داده‌اند. بطوری‌که امروزه می‌دانیم فلور میکروبی بدن افراد در شرایط پیش دیابت و دیابت، چاقی و افراد دارای اضافه وزن، دچار عدم تعادل بوده و با فلور میکروبی افراد سالم متفاوت است. از طرفی عدم تعادل فلور میکروبی افراد دیابتی، موجب ایجاد یک شرایط التهابی مزمن در بدن آن‌ها خواهد شد و به پیشرفت این شرایط نیز کمک خواهد کرد.

پژوهش‌های متعدد نشان داده است که مصرف مکمل‌های پروبیوتیکی در کنار درمان اصلی به کنترل فاکتورهای قندی و لیپیدی این افراد کمک خواهد کرد. بطوریکه تنایج بیشتر این مطالعات نشان می‌دهد بعد از مصرف 12 هفته‌ای مکمل‌های پروبیوتیکی در کنار درمان اصلی، پارامترهای قند خون ناشتا، میانگین قند سه ماهه (HbA1c)، تری‌گلیسیرید، کلسترول، انسولین ناشتا، فاکتور التهابی (CRP) و میزان مقاومت به انسولین کاهش معنی‌داری داشته است.

این کمک درمان طبیعی، برای مدیریت شرایط پیش دیابت، دیابت نوع یک، دیابت نوع دو و دیابت بارداری (GDM) و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) موثر خواهد بود.

۹.داروهای پروبیوتیک برای مشکلات قلبی- عروقی و فشار خون

تاثیر فلور میکروبی بر متابولیسم قند و چربی به طور مستقیم بر سلامت قلب و عروق تاثیر گذار است. بطوریکه مطالعات متعدد کاهش معنی ‌دار فاکتورهای چربی و قند خون را پس از مصرف پروبیوتیک‌ها نشان داده‌اند. علاوه بر این کاهش معنی دار فشار خون سیستولیک و دیاستولیک نیز با مصرف منظم و 12 هفته‌ای مکمل‌های پروبیوتیکی در بسیاری از پژوهش‌ها دیده شده است.

بسیاری از بیماران دیابتی، چاق یا افراد با چربی خون بالا مستعد بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون هستند؛ که مصرف مکمل‌های پروبیوتیکی، بعنوان یک مکمل بی‌عارضه و مفید، به پیشگیری از ابتلای آن‌ها کمک کرده یا تا حدی از پیشرفت شرایط بیماری آن‌ها جلوگیری می‌کند.

10. داروهای پروبیوتیک برای لاغری

تمامی مشکلات متابولیک که یکی از مهمترین آن‌ها چاقی است، به عدم تعادل فلور میکروبی بدن مرتبط خواهد بود. بررسی‌های میکروبی، تفاوت فلور میکروبی افراد چاق با افراد طبیعی یا لاغر را ثابت کرده است. التهاب مزمن در بدن افراد چاق نیز یکی از نتایج عدم تعادل فلور میکروبی بدن آن‌ها است. پژوهش‌های متعدد نشان داده است، باکتری‌های مفید روده در القای احساس سیری و تنظیم دریافت و مصرف انرژی بدن نقش مهمی دارند.

نتایج مصرف منظم پروبیوتیک‌ها و پره‌بیوتیک‌ها (فیبرهای مورد مصرف فلور میکروبی روده) در بسیاری از مطالعات، حاکی از اثر مثبت آن‌ها در القای حس سیری، کاهش التهاب مزمن در بدن این افراد و تنظیم سوخت و ساز آن‌ها بوده است. لازم به ذکر است هیچ روش معجزه آسایی برای کاهش وزن وجود نداشته و رعایت رژیم غذایی پر فیبر (مانند سبزیجات)، کاهش مصرف فست فودها و غذاهای چرب، انجام ورزش منظم و توجه به تعادل فلور میکروبی همگی در کنار هم، به وزن مطلوب می‌انجامند.

نحوه مصرف مکمل های دارویی پروبیوتیک چگونه است؟

ضمن توجه به تجویز پزشک خود، به طور کلی تک ژن توصیه می‌کند که بهترین زمان مصرف مکمل پروبیوتیک قبل از غذا است. مصرف در این بازه زمانی کمک می‌کند که پروبیوتیک‌ها بدون تاثیر پذیری از اسید معده و آنزیم‌های گوارشی، فعالیت خود را آغاز کرده و با کلونیزه شدن در روده اثرات مثبت خود را بجا گذارند. البته برخی پروبیوتیک‌ها (مثل ساکارومایسس بولاردی در محصول بایودایجست) به شرایط اسیدی معده مقاوم بوده و اثرات مثبتی هم برای معده (بهبود زخم معده و سوءهاضمه) و هم برای روده خواهند داشت.

لازم به ذکر است پودرهای پروبیوتیک بعد از انحلال در هر مایع غیر داغی، بهتر است حداکثر ظرف مدت 15 دقیقه مصرف شوند.

عوارض مکمل های دارویی پروبیوتیک چیست؟

مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مکمل‌های دارویی پروبیوتیک عوارض خاصی نداشته و به طور کلی ایمن هستند و بسیاری از افراد می‌توانند بدون نگرانی از آن‌ها استفاده کنند. با این حال، به دلیل تفاوت الگوی میکروبی افراد با یکدیگر، ممکن است برخی پس از مصرف، عوارض جانبی خفیفی را تجربه کنند که با ادامه روند درمان، معمولا بعد از چند روز رفع خواهد شد. این عوارض شامل موارد زیر هستند:

• نفخ
• یبوست
• اسهال خفیف در اوایل مصرف پروبیوتیک‌ها

توجه داشته باشید که افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا بیمارانی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند یا افرادی با نارسایی‌های شدید کبدی و کلیوی و همچنین افرادی که به تازگی جراحی دستگاه گوارش داشته و زخم، خونریزی یا سوراخ شدگی در دستگاه گوارش دارند، شامل موارد ممنوعیت مصرف مکمل‌های پروبیوتیک می‌شوند و حتما قبل از مصرف این محصولات بایستی با پزشک متخصص خود مشورت نمایند.

آیا مکمل های دارویی پروبیوتیک با داروهای دیگر تداخل دارند؟

داروهای پروبیوتیک معمولا با داروها تداخلی ندارند. تنها تداخل آن‌ها در مصرف همزمان با داروهای آنتی‌بیوتیک است. بنابراین اگر در حال حاضر داروی آنتی‌بیوتیک استفاده می‌نمایید توجه فرمایید که فاصله زمانی دو تا شش ساعته را با مصرف مکمل پروبیوتیک خود در نظر بگیرید.

اگر مکمل پروبیوتیکی حاوی مخمر (مثل محصول بایودایجست شرکت تک ژن فارما) باشد، تداخل با مصرف همزمان داروی ضد قارچ (آنتی فانگال مثل فلوکونازول) وجود دارد. بنابراین رعایت فاصله دو تا شش ساعته پروبیوتیک‌ها و داروهای مذکور را رعایت بفرمایید. لازم به ذکر است دریافت داروهای ضد باکتری با محصولات پروبیوتیکی قارچی تداخل ندارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید از مشوت با پزشک خود یا مشاوران علمی شرکت تک ژن بهرمند شوید.

توصیه تک ژن در مصرف مکمل های دارویی پروبیوتیک

انواع مکمل‌های پروبیوتیک برای اشخاص و گروه‌های سنی خاص با شرایط متنوع طراحی شده‌اند و بهتر است برای انتخاب مکمل پروبیوتیکی مناسب، از پزشک خود یا داروساز داروخانه یا مشاوران علمی تک ژن فارما کمک بگیرید. دلیل تنوع محصولات پروبیوتیکی تک ژن فارما، طراحی کمک درمان‌های هدفمند برای  گروه‌های خاص افراد، منطبق با شرایط  آن‌ها است. مثل مکمل پروبیوتیکی برای افراد دیابتی، یا مکمل پروبیوتیکی برای افراد مبتلا به یبوست مزمن و موارد دیگر.

ممنوعیت‌های مصرف مکمل‌های پروبیوتیکی:

توجه داشته باشید که افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا بیمارانی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند یا افرادی با نارسایی‌های شدید کبدی و کلیوی و همچنین افرادی که به تازگی جراحی دستگاه گوارش داشته و زخم، خونریزی یا سوراخ شدگی در دستگاه گوارش دارند، شامل موارد ممنوعیت مصرف مکمل‌های پروبیوتیک می‌شوند و حتما قبل از مصرف این محصولات بایستی با پزشک متخصص خود مشورت نمایند. طبق مسدندات جدید علمی، مصرف پروبیوتیک‌ها برای نوزادان نارس ممنوع است.

رفرنس ها:

www.fda.gov/food/food-ingredients-packaging/generally-recognized-safe-gras

www.nccih.nih.gov/health/probiotics-usefulness-and-safety

ISAPP – International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics

Indrio, Flavia, and Vanessa Nadia Dargenio. “Preventing and Treating Colic: An Update.” Probiotics and Child Gastrointestinal Health: Advances in Microbiology, Infectious Diseases and Public Health Volume 19 (2024): 59-78.

Huang, Roujie, et al. “Cervicovaginal Microbiome, High-Risk HPV Infection and Cervical Cancer: Mechanisms and Therapeutic Potential.” Microbiological Research (2024): 127857.

U.S. Food and Drug Administration. Warning Regarding Use of Probiotics in Preterm Infants. Issued September 29, 2023. Accessed at https://www.fda.gov/media/172606 on October 2, 2023.

Zarezadeh, Meysam, et al. “Effects of probiotics supplementation on blood pressure: An umbrella meta-analysis of randomized controlled trials.” Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases 33.2 (2023): 275-286.

da Silva Pontes, Karine Scanci, et al. “Effects of probiotics on body adiposity and cardiovascular risk markers in individuals with overweight and obesity: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.” Clinical Nutrition 40.8 (2021): 4915-4931.

Kocsis, Tícia, et al. “Probiotics have beneficial metabolic effects in patients with type 2 diabetes mellitus: a meta-analysis of randomized clinical trials.” Scientific reports 10.1 (2020): 11787.

Yeh, Tzu-Lin, et al. “The influence of prebiotic or probiotic supplementation on antibody titers after influenza vaccination: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.” Drug design, development and therapy (2018): 217-230.